Op 13 januari oordeelde de rechter over het verplichten van het dragen van een mondkapje. Moet je in deze het mondkapje vergelijken met het dragen van een haarnetje in een keuken, een uniform of juist met veiligheidsschoeisel? Geldt het overal en voor iedereen en mag de werkgever een vaccinatiebewijs verplichten?
Mag een werkgever een mondkapjesplicht op het werk opleggen?
Het korte antwoord is: ‘Ja’.Een banketbakker mag het loon van een bezorger mag stopzetten zolang die geen mondkapje draagt op het werk. Dat oordeelde de kantonrechter te Utrecht op 13 januari jl. in een kort geding. Volgens de rechter woog in die zaak het instructierecht van de werkgever zwaarder dan de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer.
Grondrecht vs. veiligheid
Volgens de rechter biedt artikel 7:660 BW (instructie) grondslag voor het opleggen van een mondkapjesplicht. Dat hierbij een inbreuk wordt gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van werknemer (grondrecht), is in dit geval gerechtvaardigd (HR 14 september 2007, JAR 2007/250 (Hyatt)). Motivering:
- Ten eerste: de wet verplicht de werkgever om de individuele belangen van zijn werknemers te beschermen, zo moet hij zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Dus moet de werkgever gedurende de corona alles doen wat nodig is en wat binnen zijn macht ligt om besmetting van zijn werknemers op de werkvloer met het coronavirus te voorkomen.
- Ten tweede: de werkgever mag zijn bedrijfsbelang beschermen, omdat hij onder meer een loondoorbetalingsverplichting heeft bij ziekte.
Voor iedereen?
Saillant is nog, dat dit niet alleen geldt voor de bezorger, maar voor iedereen in dat bedrijf. De werkgever heeft er belang bij ten aanzien van de instructie één lijn te trekken binnen het bedrijf. Een mondkapjesplicht heeft alleen dan effect als iedereen zich daar inpandig aan houdt. Dus ook de bezorger, die de noodzaak van de mondkapjesplicht niet inzag. De rechter vond dat hij deel uitmaakt van een werkgemeenschap en geen solitaire medewerker is die volledig zijn eigen plan mag trekken. Kort en goed: zodra de bezorger op de werkvloer komt, of als hij iets bezorgt, moet het kapje op. Het mag wel af zolang hij alleen in de auto zit.
Vaccinatiebewijs verplicht?
Mag een werkgever verlangen dat werknemers straks bij de receptie of fabriekspoort een vaccinatiebewijs overleggen?
Het korte antwoord: waarschijnlijk niet. Op dit moment zijn hier nog geen uitspraken over. Ik verwacht dat hier, op dit moment, onvoldoende wettelijke basis voor is. De Arbowetgeving zegt weliswaar dat de werkgever moet zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving, maar dat betekent nog niet dat je dus inenting zou mogen afdwingen. Inenten gaat erg ver, het is een veel grotere inbreuk op de persoonlijke levenssfeer dan het moeten dragen van een mondkapje. Verder moeten middel en doel met elkaar in verhouding zijn. Zo’n verregaande ingreep is niet snel evenredig in verhouding tot het belang van de werkgever bij het bereiken van het beoogde doel (veiligheid). Daarbij komt dat het doel ook op minder vergaande wijze te bereiken is. De werkgever kan vrijwillige vaccinatie en coronatesten aanbieden om de veiligheid van haar mensen te waarborgen.
Verschillende situaties
Tenslotte denk ik dat het een verschil maakt welk beroep je hebt. Vergelijk een aspergesteker met een verpleger op de Corona-IC. De eerste werkt in de buitenlucht en kan makkelijk afstand bewaren. Dat is een totaal andere situatie dan een verpleegkundige die kwetsbare patiënten verpleegt op de IC. En zelfs voor die verpleegkundige geldt momenteel geen inentingsplicht.
Echter, in sommige situaties kan het ertoe leiden dat iemand zijn werk niet meer kan doen, met de nodige arbeidsrechtelijke consequenties zoals stopzetten van loon of zelfs ontslag. De kans is groot dat hier rechtszaken over komen.
Tot zover mijn mening. Visies van anderen zijn te vinden in een artikel in het FD op 19 januari jl. Meer visies en meningen vindt u in onderstaande artikel in het FD. Werkgevers voor het blok: hoe krijg je personeel aan de coronaprik?
Joost Beekers, 22-01-2021
